Για πρώτη φορά, οι επιστήμονες εντόπισαν τον πιο μακρινό και ισχυρό ραδιοδακτύλιο τύπου «Odd Radio Circle» (ORC) που έχει καταγραφεί στο Σύμπαν, ένα ακόμη ανεξήγητο φαινόμενο που περιβάλλει ολόκληρους γαλαξίες και αποκαλύπτεται μόνο μέσω ραδιοτηλεσκοπίων.

Την ανακάλυψη έκανε ομάδα του Πανεπιστημίου της Βομβάης, σε συνεργασία με ερασιτέχνες αστρονόμους και το μεγαλύτερο ραδιοτηλεσκόπιο χαμηλών συχνοτήτων στον κόσμο.

Σύμφωνα με τη Βασιλική Αστρονομική Εταιρεία του Λονδίνου, πρόκειται για «τον πιο μακρινό και ισχυρό ORC που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα». Η ανακάλυψη, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, ενισχύει την υπόθεση, ότι τέτοιες δομές συνδέονται με τεράστια ενεργειακά ρεύματα που εκτοξεύονται από τους ίδιους τους γαλαξίες.

Οι ORCs είναι τεράστιοι, ανεξήγητοι σχηματισμοί, που αποκαλύπτονται μόνο στις ραδιοσυχνότητες. Μέχρι στιγμής έχουν εντοπιστεί ελάχιστοι σε ολόκληρο το Σύμπαν. Ο νέος σχηματισμός ξεχωρίζει, γιατί δεν σχηματίζει έναν απλό κύκλο, όπως οι προηγούμενοι, αλλά δύο τέμνοντες δακτυλίους, ένα σπάνιο και ακόμη ανεξήγητο μοτίβο.

Προηγούμενες θεωρίες απέδιδαν τους κύκλους σε κρουστικά κύματα, που προκύπτουν όταν συγχωνεύονται υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες ή γαλαξίες. Η νέα μελέτη, ωστόσο, προτείνει μια διαφορετική εξήγηση: ότι οι δακτύλιοι μπορεί να οφείλονται σε «υπερανεμικά ρεύματα» (superwind) που εκτοξεύονται από τους ίδιους τους γαλαξίες-ξενιστές.

«Οι ORCs είναι από τις πιο παράξενες και εντυπωσιακές κοσμικές δομές που έχουμε δει ποτέ, και ίσως κρύβουν κρίσιμα στοιχεία για το πώς εξελίσσονται μαζί οι γαλαξίες και οι μαύρες τρύπες», δήλωσε ο Ananda Hota, ιδρυτής της ερευνητικής πλατφόρμας RAD@home Astronomy Collaboratory, μέσω της οποίας ερασιτέχνες αστρονόμοι συνέβαλαν στην ανακάλυψη.

Ο Pratik Dabhade, συν-συγγραφέας της μελέτης από το Εθνικό Κέντρο Πυρηνικής Έρευνας στη Βαρσοβία, υπογράμμισε τη σημασία της ανθρώπινης συμμετοχής: «Το γεγονός ότι οι εθελοντές εντόπισαν τον σχηματισμό, δείχνει πόσο πολύτιμη παραμένει η ανθρώπινη παρατήρηση, ακόμη και στην εποχή της μηχανικής μάθησης», είπε. Και πρόσθεσε: «Οι ORCs και οι ραδιοδακτύλιοι δεν είναι μεμονωμένα φαινόμενα· αποτελούν μέλη μιας ευρύτερης οικογένειας εξωτικών δομών πλάσματος, που διαμορφώνονται από εκρήξεις, πίδακες και ανέμους γύρω από τις μαύρες τρύπες».

Η ανακάλυψη υποδηλώνει,, ότι οι τεράστιες αυτές ραδιοδομές μπορεί να είναι πολύ πιο συχνές, αλλά να παρέμεναν αόρατες μέχρι σήμερα, λόγω των τεχνολογικών περιορισμών.

Η σημασία για τη μελλοντική έρευνα

Για τους αστρονόμους, οι ORCs αποτελούν ένα νέο παράθυρο στην κατανόηση, του πώς οι γαλαξίες και οι μαύρες τρύπες αλληλεπιδρούν. Οι ερευνητές εκτιμούν, ότι όσο βελτιώνονται τα τηλεσκόπια και οι τεχνικές ραδιοπαρατήρησης, θα αποκαλύπτονται ολοένα και περισσότεροι τέτοιοι σχηματισμοί.

Η νέα ανακάλυψη ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω μελέτες σχετικά με τη δομή και τη σύσταση του διαγαλαξιακού πλάσματος. Ήδη σχεδιάζονται νέες παρατηρήσεις με τα ραδιοτηλεσκόπια SKA (Square Kilometre Array), τα οποία αναμένεται να προσφέρουν εικόνες πολύ υψηλότερης ευκρίνειας.

Όπως σημειώνει η ερευνητική ομάδα, κάθε ORC μπορεί να αποτελεί «αρχείο» της ιστορίας του γαλαξία που τον δημιούργησε — ένα αποτύπωμα των βίαιων γεγονότων που εκτόξευσαν ενέργεια στα βάθη του Διαστήματος.

Με πληροφορίες από CBS